olap چیست و چگونه کار می کند

چکیده
MS SQL Server يکی از سيستم های مديريت بانک های اطلاعاتی رابطه ای (Relational) است که توسط شرکت مايكروسافت ارائه شده است  . SQL Server از مدل سرويس دهنده - سرويس گيرنده (Client/Server) تبعيت می نمايد . در اين مدل ، درخواست های (InQuery) سرويس گيرندگان برای سرويس دهنده ارسال و در سمت سرويس دهنده بررسی و آناليز می گردند . در ادامه ، پردازش های‌ مورد نياز  بر روی اطلاعات ذخيره شده در بانک های اطلاعاتی انجام و در نهايت ، نتايج برای سرويس گيرنده ارسال خواهد شد .MS SQL Server با استفاده از  مجموعه عناصری ( Components ) كه به صورت هدفمند اجراء می¬گردند ، قادر به تامين نيازها و درخواست ها  از مخازن داده (Data Storages) می باشد . مخازن داده در SQL Server به دو روش زير مديريت می گردند :
•    OLTP  ( برگرفته از  OnLine Transaction Processing System )
•    OLAP ( برگرفته از     OnLine Analytical Processing System )
در مدل OLTP ، مخازن داده به صورت جداول رابطه ای که عموما" به جهت جلوگيری از تکرار و ناهمگونی اطلاعات به صورت هنجار (Normalize) درآمده اند ، سازماندهی می شوند. اين نوع از بانک های اطلاعاتی برای درج و تغییر سریع اطلاعات توسط چندین کاربر بطور همزمان مناسب می باشند . در مدل OLAP مخازن داده جهت تجزيه و تحليل و خلاصه سازی حجم زيادی از اطلاعات سازماندهی می شوند . مخازن داده و ارتباط بين اطلاعات در اين مدل توسط SQL Server مديريت می گردد .
يکی از اهداف مهم سيستم های مديريت بانک های اطلاعاتی ، قابليت رشد و توسعه (Scalability) است .  MS SQL Server مجموعه ای از پتانسيل ها را به منظور تامين هدف فوق ارائه نموده است كه به برخی از مهمترين آنها اشاره می گردد :
•    قابليت کار با بانکهاي اطلاعاتی حجيم (در حد ترابايت)
•    قابليت دسترسی هزاران کاربر بطور همزمان به بانک اطلاعاتی
•    قابليت خود سازگاری (Self Compatibility) . با استفاده از ويژگی فوق ، منابع مورد نياز هر كاربر (نظير حافظه ، فضای ديسک و ...) به محض اتصال به سرور (Log in) به صورت اتوماتيك به وی تخصيص داده می شود  و  پس از Log off ، منابع اختصاص يافته به منظور استفاده ساير كاربران آزاد  می شوند .  
•    قابليت اعتماد و در دسترس بودن (Reliability) . با استفاده از ويژگی فوق می توان بسياری از فعاليت های مديريتی را بدون توقف سرور انجام داد (نظير BackUp) .
•    برخورداری از سطوح امنيتی بالا . بدين منظور اعتبار سنجی کاربران توسط SQL  با اعتبار سنجی ويندوز تجميع می گردد . در چنين مواردی ، ضرورتی به تعريف کاربر در MS SQL نخواهد بود و اعتبار سنجی وی توسط ويندوز انجام خواهد شد .
•    پشتيبانی از حجم بالائی از حافظه در سرور (در نسخه 2000 تا 64 گيگابايت و در نسخه 2005  متناسب با حافظه ای كه سيستم عامل از آن حمايت می نمايد ) .
•    استفاده از چندين پردازنده به صورت موازی (در نسخه 2000 تا 32 پردازنده همزمان و در نسخه 2005 محدوديتی وجود ندارد )
•    پشتيباني از لايه ها و سوکت های امنيتی نظير SSL ، خصوصا" جهت استفاده در  وب .
یکی ديگر از ويژگی های مهم سيستم های مديريت بانک های اطلاعاتی‌ ، ايجاد تسهيلات لازم به منظور مديريت بانك های اطلاعاتی است .  SQL Server با ارائه برنامه هاي جانبی نظير Enterprise Manager  استفاده و مديريت بانک های اطلاعاتی را آسان نموده است . MS SQL Server بطور اتوماتيک در Active Directory ثبت می شود (Register) ، بنابراين کاربران شبکه به راحتی می توانند  آن را در Active Directory جستجو و در صورت نياز به آن متصل شوند . همچنين ،  MS SQL Server توسط IIS پشتيبانی می گردد و  مرورگرها با استفاده از پروتکل HTTP  قابليت استفاده از آن را خواهند داشت .
از جمله نكات مهم در خصوص MS SQL Server ، اجرای آن به صورت يك سرويس است . بنابراين ، در صورتی كه كاربری به ماشينی كه MS SQL Server بر روی آن اجراء شده است ، Log on نكرده باشد ، همچنان سيستم در دسترس كاربران خواهد بود . علاوه بر اين ، می توان از سيستم مانيتورينگ ويندوز به منظور مانيتورينگ SQL Server استفاده نمود . یکی از مهمترین و شاخص ترین ویژگی های MS SQL Server که از نسخه 2000  در آن ايجاد شده است ، امکان نصب چندین نسخه SQL بر روی یک ماشین می باشد (Multi Instance) ، بطوریکه هر یک از نسخه ها  فایل های باینری مخصوص به خود را داشته و بطور جداگانه مدیریت و راهبری می گردند ، ولی تمام نسخه ها بطور همزمان اجرا می شوند (دقيقا" مشابه اين است كه چندين نسخه بر روی چندين كامپيوتر نصب شده باشد ) .
با توجه به اين كه نسخه (Instance) قراردادی فاقد نام است و سایر نسخه ها می بايست دارای نام باشند به آنها نسخه های دارای نام (Named Instance) می گويند . نسخه های دارای نام را می توان هر زمان نصب نمود (قبل  و یا بعد از نسخه قراردادی) .  ابزارهای همراه SQL نظیر SQL Enterprise Manager یک مرتبه نصب خواهند شد و در تمامی نسخه های SQL به صورت مشترك استفاده خواهند شد .
تاكنون نسخه های متعددی از  MS SQL Server ارائه شده است . استفاده از نسخه های  2000 و 2005  بيش از ساير نسخه ها ، متداول است . هر يک از نسخه های MS SQL Server ، در مدل های مختلف ( با توجه به نوع استفاده و اندازه سازمان متقاضی ) ، ارائه شده اند كه در يك مقاله جداگانه به بررسی‌ ويژگی هر يك از آنها خواهيم پرداخت . 
 
فهرست مطالب
1- مقدمه    1
2- تاريخچهSql Server    1
2-1- Sql Server  چيست ؟    2
2-2- اهداف  Sql Server    3
3-آشنايي با Analysis Services  و نحوه نصب آن    4
4- نصب پايگاه داده و منبع آن    6
5- نحوه ايجاد Cube    10
6- پيمانه چيست؟        11
6-1- نحوه اصافه كردن بعد به مكعب    14
6-2- طراحي منبع و پردازش مكعب     16
6-3- ايجاد مكعب پدر و فرزند    18
6-4- ويرايش اطلاعات مكعب     20
7- سرجمع (Aggregation) چيست؟    23
7-1- درك مفاهيم انبار كردن داده ها     24
7-2- درك مفاهيم انبار داده خاص  (Data Marts)    25
7-3- ايجاد انبار داده ها     26
8- سرويسهاي Meta data    27
9- عضو محاسبه شده  Calculated Member      28
9-1- ايجاد عضو محاسبه شده    28
9-2- چگونگي مشاهده اطلاعات عضو محاسبه شده    33
9-2-1- Roles در مكعب چيست ؟    34
9-2-2- نحوه ايجاد Role  در مكعب    35
9-2-3- نحوه ايجاد Role در بانك اطلاعات     37
9-2-4 - خواص اعضا (member property)    38
10- نحوه ايجاد  Member Property    38
11- ايجاد ابعاد مجازي     39
12- استخراج داده چيست ؟   (    Olap Data Mining)    41
13- نحوه ايجاد Data Mining Model    42
14- فهرست منابع        47